Εχει γίνει η επικρατούσα άποψη σε όλες τις πολιτικές τάξεις της Ευρώπης: μέχρι τις γερμανικές εκλογές στα τέλη Σεπτεμβρίου δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα σπουδαίο και μετά, μέσα σε μια στιγμή, στις 12.01 π.μ. στις 23 Σεπτεμβρίου, ο κόσμος θα είναι εντελώς διαφορετικός.
Εγώ δεν τρέφω μεγάλες ελπίδες. Δεν περιμένω καμία κοσμογονική αλλαγή, κανένα άνοιγμα του δρόμου εξόδου από την κρίση που εξακολουθεί να μαστίζει την Ευρώπη. Περιμένω ότι η πραγματική κωλυσιεργία θα ξεκινήσει εκείνο ακριβώς το λεπτό. Αντί να κοιτάζουμε ποιες θα είναι οι επιδράσεις των γερμανικών εκλογών στην Ευρώπη, θα πρέπει να κοιτάζουμε τις επιδράσεις στη Γερμανία. Με βάση τις δημοσκοπήσεις, έστω και με μεγάλα περιθώρια στατιστικού λάθους, είναι δύσκολο να συλλάβω ένα σενάριο κατά το οποίο η Γερμανία θα καταλήξει με σταθερή κυβέρνηση για τέσσερα χρόνια. Υπάρχει μόνο ένα τέτοιο σενάριο που μπορώ να σκεφτώ, και αυτήν τη στιγμή δεν έχει πολλές πιθανότητες.
Ο λόγος είναι ένας συνδυασμός από τα περίπλοκα μαθηματικά των γερμανικών εκλογών και την ισορροπία της εξουσίας στην Bundesrat, την Άνω Βουλή, όπου εκπροσωπούνται οι τοπικές κυβερνήσεις των κρατιδίων.
Σήμερα υπάρχουν πέντε κόμματα στην Bundestag, την Κάτω Βουλή. Στην κεντροδεξιά βρίσκονται οι Χριστιανοδημοκράτες CDU της καγκελαρίου Angela Merkel (που αποτελούν κοινή ομάδα με το «αδελφό» βαυαρικό κόμμα Christian Social Union) και οι Φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί. Στην αριστερή πτέρυγα βρίσκονται οι Σοσιαλδημοκράτες SPD, οι Πράσινοι και το κόμμα της Αριστεράς. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μπορεί να ενταχθεί και μια έκτη παράταξη: το Alternative für Deutschland, το μόνο κόμμα που θέλει έξοδο από το ευρώ.
Στις δημοσκοπήσεις ευνοείται μια ισχνή πλειοψηφία της σημερινής κεντροδεξιάς συμμαχίας CDU και FDP. Αλλά αυτά τα κόμματα δεν έχουν την πλειοψηφία στην Bundesrat, και με δεδομένο τον εκλογικό κύκλο των γενικών εκλογών στη χώρα, δεν θα μπορούν να την έχουν για τα επόμενα τρία χρόνια.
Είναι δύσκολο να φανταστώ πώς θα μπορούσε να κυβερνήσει ο σημερινός συνασπισμός, ειδικά καθώς, σύμφωνα με όσα προβλέπω, το SPD θα παραμείνει στην αντιπολίτευση και δεν θα υποστηρίξει τις στρατηγικές της Α. Merkel όσο τις υποστήριξε στη σημερινή κοινοβουλευτική σύνθεση. Τα στελέχη του SPD θα δυσκολευτούν να αποδεχτούν μια κεντρώα κατεύθυνση και θα μετακινηθούν προς τα αριστερά για να υιοθετήσουν πιο φιλολαϊκές θέσεις.
Η εναλλακτική λύση που προτιμούν πολλοί είναι η τυπική ευρωπαϊκή διευθέτηση: ένας ευρύς συνασπισμός των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, όπου σχεδόν όλοι συμμετέχουν εν τέλει στην κυβέρνηση. Το CDU και το SPD θα απολαμβάνουν άνετη πλειοψηφία και στα δύο σώματα της γερμανικής βουλής.
Ο μεγάλος συνασπισμός θα επιτευχθεί μόνο αν το CDU και το FDP δεν καταφέρουν να εξασφαλίσουν πλειοψηφία. Αυτό θα σημαίνει ότι τα κόμματα της αριστεράς θα έχουν πλειοψηφία στην πεντακομματική βουλή. Είναι μια υποθετική πλειοψηφία, γιατί το SPD έχει αποκλείσει μια συμμαχία με το Αριστερό Κόμμα, για την ώρα. Όμως οι Σοσιαλδημοκράτες μπορούν να αλλάξουν τακτική. Οπότε η Α. Merkel θα έχει έναν εταίρο που θα μπορούσε να αποχωρήσει οποιαδήποτε στιγμή για να συστήσει μια τρικομματική συνεργασία της αριστεράς ή μια δικομματική κυβέρνηση μειοψηφίας με τους Πράσινους, τους οποίους τακτικά στηρίζει το Αριστερό Κόμμα.
Αυτή η τελευταία σύνθεση έχει δοκιμαστεί σε επίπεδο κρατιδίων και αποδείχθηκε μεγάλη επιτυχία για το SPD. Θα είναι δύσκολο για το κόμμα να αντισταθεί στον πειρασμό να λήξει τη «βασιλεία» της Α. Merkel κάπου μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, δεν πιστεύω ότι το SPD θα συνιστούσε αμέσως τρικομματικό συνασπισμό της αριστεράς. Θα ήταν ατιμία να το κάνει, μετά τις υποσχέσεις που έχει δώσει. Οπότε απομένουν τα δύο πιο πιθανά σενάρια είτε μιας ασταθούς κυβέρνησης της κεντροδεξιάς, που δεν θα έχει πλειοψηφία στην Άνω Βουλή, είτε ενός ασταθούς μεγάλου συνασπισμού, που θα κινδυνεύει να καταρρεύσει κάθε ώρα και στιγμή. Κανένα δεν μπορεί να διατηρηθεί σε πλήρη θητεία.
Τι σημαίνει αυτό για την υπόλοιπη Ευρώπη: Στο πρώτο σενάριο, η γερμανική κυβέρνηση θα έχει ακόμα λιγότερα περιθώρια κινήσεων στην κρίση της ευρωζώνης. Ένας ευρύς συνασπισμός ίσως ακούγεται πιο φιλοευρωπαϊκός, αλλά πρέπει να προσέχουμε τι ζητάμε στις προσευχές μας. Η πολιτική κωλυσιεργία μπορεί να επιστρέψει γρήγορα καθώς θα επικρέμανται νέες εκλογές πάνω από έναν τέτοιο συνασπισμό. Σύντομα ίσως ακούσουμε πάλι ότι πρέπει να περιμένουμε μέχρι τις επόμενες γερμανικές εκλογές.
Το μόνο σενάριο στο οποίο μπορώ να διαβλέψω κάποια σταθερότητα είναι εκείνο όπου τόσο το AfD όσο και το FDP κερδίσουν πάνω από 5% των ψήφων και άρα εισέλθουν στο κοινοβούλιο. Τότε στην Bundestag θα υπάρχουν έξι κόμματα και ούτε το CDU με το FDP, ούτε το SPD, με τους Πράσινους και την Αριστερά θα έχουν απόλυτη πλειοψηφία.
Σε αυτήν την περίπτωση, η μόνη λύση θα είναι ο ευρύς κυβερνητικός συνασπισμός - και θα είναι σταθερός. Κανένας εταίρος δεν θα έχει κίνητρο να φύγει. Θα είναι παρόμοιος με το μεγάλο συνασπισμό της πρώτης θητείας της Α. Merkel το 2005-09. Το πρόβλημα αυτό είναι μακροπρόθεσμο. Το AfD ίσως καταστεί πιο δυνατός παρονομαστής, ωθώντας το CDU σε πιο ευρωσκεπτικιστική στάση.
Η απόλυτη ειρωνεία είναι ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση της σημερινής στρατηγικής της α. Merkel -ό,τι κι αν θεωρείτε γι' αυτήν- είναι η εκλογή ενός αντιευρωπαϊκού κόμματος. Αν το AfD δεν εξασφαλίσει το 5% -το οποίο περιμένουν οι περισσότεροι παρατηρητές, περιλαμβανομένου εμού-, τότε δύσκολα μπορώ να διαβλέψω αποτέλεσμα που θα φέρει σταθερότητα στη γερμανική πολιτική. Τα τέσσερα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ πιο διαφορετικά από τα προηγούμενα.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου