ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΩΝ !...

Η συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου έχει ανοίξει για ακόμη μία φορά. Ηδη στις δεκαπέντε μεταπολιτευτικές εκλογές από το 1974 έως σήμερα έχουμε ψηφίσει με επτά διαφορετικούς εκλογικούς νόμους. Αυτήν τη φορά μάλιστα το σύστημα της απλής αναλογικής προκρίνεται ως το κυρίαρχο ενδεχόμενο.

 

Κατ' αρχάς, λόγω του ότι τα εκλογικά συστήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν και ως εργαλεία χειραγώγησης, θεωρώ πως η αξιολόγηση της κάθε πρότασης αναθεώρησης εξαρτάται και από τη συγκυρία στην οποία αυτή κατατίθεται. Σε ποια χρονική στιγμή, σε ποιους πολιτικούς συσχετισμούς, ποιος την προωθεί και τι ακριβώς επιδιώκει.

 

Πέρα όμως από οποιεσδήποτε σκοπιμότητες, η επιλογή του εκλογικού συστήματος δεν είναι απλή υπόθεση. Σχεδόν κάθε χώρα έχει και τη δική της παραλλαγή. Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο είναι ένα σύστημα που να εξασφαλίζει βιώσιμες κυβερνήσεις, ισονομία ψήφου και αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση των πολιτικών δυνάμεων. Λόγω της δυσκολίας του, παραμένει διαρκώς ζητούμενο.

 

Η απλή αναλογική έχει υπέρ και κατά. Εξασφαλίζει την αναλογική εκπροσώπηση των κομμάτων, αλλά δυσχεραίνει τον σχηματισμό βιώσιμης κυβέρνησης. Ελαχιστοποιεί το προεκλογικό κλίμα πόλωσης και επιβάλλει την κουλτούρα των συνεργασιών, αλλά στερεί από το πρώτο κόμμα τη δυνατότητα να προωθήσει την ατζέντα του χωρίς τους συμβιβασμούς που απαιτούν οι εξ ανάγκης κυβερνητικές συνεργασίες.

 

Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας την περαιτέρω συρρίκνωση των ποσοστών των κομμάτων που καταγράφουν όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις και τις τάσεις περαιτέρω κατακερματισμού των πολιτικών δυνάμεων, το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης -με την ισχύ της απλής αναλογικής- στις επόμενες εκλογές απομακρύνεται ακόμα περισσότερο.

 

>>>Διαβάστε τη συνέχεια...

Μιλώντας για απλή αναλογική τίθεται το ερώτημα για ποια απλή αναλογική μιλάμε. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Στην καθαρή της μορφή εφαρμόζεται μόνο στο Ισραήλ και στην Ολλανδία. Σε άλλες χώρες εφαρμόζεται δίνοντας ένα μικρό πριμ στο πρώτο κόμμα: 5% ή 10% των εδρών.

Στο πλαίσιο της συζήτησης που εξελίσσεται στη χώρα μας έχουν διατυπωθεί σκέψεις για αναλογικότερο σύστημα με πριμοδότηση του πρώτου κόμματος από ένα ποσοστό και πάνω ή ανάλογα με την απόσταση που έχει από το δεύτερο κόμμα. Το εάν διατηρηθεί ή αυξομειωθεί το πλαφόν του 3% είναι ένα ακόμη ερώτημα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στις εκλογές του Μαΐου, το 19% των πολιτών επέλεξε κάποιο κόμμα το οποίο δεν κατάφερε τελικά να εκπροσωπηθεί στο Κοινοβούλιο.

Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για την όγδοη αναθεώρηση του εκλογικού νόμου με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος θα πρέπει να περιλαμβάνει και θέματα όπως τον αριθμό των περιφερειών, τον τρόπο κατανομής των εδρών σε αυτές, τον αριθμό των βουλευτών, τον τρόπο εκλογής τους, την κατάργηση ή μη του σταυρού προτίμησης, τη δεύτερη κατανομή κ.λπ.

Η συζήτηση που άνοιξε δεν είναι τόσο εύκολη και προφανής όσο φαίνεται. Το ότι ένα πάγιο αίτημα της Αριστεράς επανέρχεται τη στιγμή που δεν τη συμφέρει, κάνει τη συζήτηση αν όχι πιο δύσκολη, τουλάχιστον αμήχανη.Τι θα είχε συμβεί αν οι τελευταίες εκλογές είχαν γίνει με το σύστημα της απλής αναλογικής; Αν δεν ίσχυε το όριο του 3% θα είχαμε 15 κόμματα στη Βουλή, ενώ με το όριο του 3% η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ θα συγκέντρωναν 154 βουλευτές, και με τις μισές από τις διαρροές που ακολούθησαν η υποθετική αυτή κυβέρνηση θα είχε πλέον πέσει. Θα ακολουθούσε ακυβερνησία; Κυβέρνηση κόμματων με διαφορετικό παρονομαστή; Και έως πότε ; Δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Ας σκεφτούμε περισσότερο και ας πράξουμε το καλύτερο. Ετσι κι αλλιώς θα το αλλάξουμε και πάλι...Το ότι ένα πάγιο αίτημα της Αριστεράς επανέρχεται τη στιγμή που δεν τη συμφέρει κάνει τη συζήτηση τουλάχιστον αμήχανη

 

Θωμάς Γεράκης